Piorunujący ból głowy? To może być udar krwotoczny – naucz się go rozpoznawać

Gdy w kilka sekund pojawia się „najgorszy ból głowy w życiu”, opadanie kącika ust i wymioty, liczy się natychmiastowy telefon na 112. Udar krwotoczny, czyli wylew, stanowi tylko 10–15 proc. udarów, ale odpowiada za ponad połowę zgonów w ostrym okresie. Poznaj wczesne symptomy, by reagować, zanim będzie za późno.

Co to jest udar krwotoczny, objawy

Dochodzi do pęknięcia naczynia w mózgu i wylania krwi do tkanki nerwowej lub przestrzeni podpajęczynówkowej. Krew niszczy neurony, a rosnący krwiak gwałtownie zwiększa ciśnienie śródczaszkowe. Przyczynami są m. in. nieleczone nadciśnienie, tętniaki, guzy oraz nadmierna terapia przeciwkrzepliwa.

Charakterystyczne symptomy udaru krwotocznego:

• nagły, bardzo silny ból głowy („ból piorunujący”),
• sztywność karku, nudności, wymioty,
• osłabienie lub paraliż twarzy, ręki, nogi po jednej stronie,
• zaburzenia mowy – bełkot, trudność z wypowiedzeniem słów,
• zaburzenia widzenia – podwójne widzenie lub ślepota w jednym oku,
• nagłe zaburzenia świadomości – splątanie, senność, utrata przytomności,
• drgawki – występują częściej niż w udarze niedokrwiennym.

Objawy nasilają się z minuty na minutę – ich szybkie rozpoznanie zwiększa szansę przeżycia.

Test FAST też działa

Aby szybko sprawdzić, czy dana osoba może mieć udar, można zastosować test FAST:

F (Face): poproś o uśmiech – sprawdź asymetrię.

A (Arms): uniesienie obu rąk – jedna opada.

S (Speech): powtórzenie zdania – mowa niewyraźna.

T (Time): dzwoń na 112 – czas to mózg!

Pierwsza pomoc

Natychmiast wezwij pogotowie.

Ułóż pacjenta w pozycji bocznej, jeśli nieprzytomny, ale oddycha.

Nie podawaj jedzenia, płynów ani leków.

Zanotuj godzinę pojawienia się objawów.

Diagnostyka i leczenie w szpitalu

Badanie podstawowe to tomografia komputerowa. Leczenie polega na:

• szybkiej kontroli ciśnienia tętniczego i śródczaszkowego,
• odwróceniu działania leków przeciwkrzepliwych,
• w wybranych przypadkach chirurgicznym usunięciu krwiaka lub zabezpieczeniu tętniaka.
• intensywnym monitorowaniu i wczesnej rehabilitacji.

Profilaktyka i czynniki ryzyka

Regularne pomiary ciśnienia, zdrowa dieta, aktywność fizyczna i niepalenie znacząco zmniejszają ryzyko wylewu.

Skuteczne leczenie chorób przewlekłych, regularne badania kontrolne, ograniczenie soli i tłuszczów nasyconych, dieta bogata w warzywa, owoce i pełne ziarna, a także minimum 150 min umiarkowanej aktywności tygodniowo oraz utrzymywanie prawidłowej masy ciała wyraźnie obniżają ryzyko krwotoku śródmózgowego.

Czynniki ryzyka:

• nieleczone nadciśnienie tętnicze,
• tętniaki, malformacje naczyniowe,
• palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu,
• choroby wątroby, zaburzenia krzepnięcia,
• leki przeciwkrzepliwe lub trombolityczne.
• guzy mózgu.

Liczy się szybkość reakcji

W pierwszych godzinach umiera nawet 40 proc. pacjentów z wylewem. Każde 30 minut opóźnienia zwiększa śmiertelność o 12 proc. Im szybciej rozpocznie się leczenie, tym mniejszy krwiak i mniejsza niepełnosprawność.

Udar krwotoczny to dramatyczny wyścig z czasem. Rozpoznanie piorunującego bólu głowy, asymetrii twarzy czy nagłych drgawek powinno natychmiast uruchomić procedurę „złotej godziny”. Twój telefon na 112 może uratować życie.